چهل حدیث پیرامون امام حسین (علیه السلام) و عزاداری

*آتش عشق حسينى

قال رسول الله ص: ان لقتل الحسين ع حرارة فى قلوب المؤمنين لا تبرد ابدا
پيامبراكرم ص فرمود: براى شهادت حسين ع، حرارت و گرمايى در دل‌هاى مؤمنان است كه هرگز سرد و خاموش نمی شود   جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص556

*عاشورا، روز غم
قال الرضا ع: من كان يوم عاشورا يوم مصيبته و حزنه و بكائه جعل الله عزوجل يوم القيامة يوم فرحه و سروره
امام رضا ع فرمود: هر كس كه عاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه‏اش باشد، خداوند روز قيامت را براى او روز شادى و سرور قرار مى‏دهد بحارالانوار، ج 44، ص284

 *محرم، ماه سوگوارى
قال الرضا ع: كان ابى اذا دخل شهر المحرم لا يرى ضاحكا و كانت الكابة تغلب عليه حتى يمضى منه عشرة ايام، فاذا كان اليوم العاشر كان ذلك اليوم يوم مصيبته و حزنه و بكائه
امام رضا ع فرمود: هر گاه ماه محرم فرا مى‏رسيد، پدرم موسى بن‏ جعفر ديگر خندان ديده نمى‏شد و غم و افسردگى بر او غلبه مى‏يافت تا آن كه ده روز از محرم مى‏گذشت، روز دهم محرم كه مى‏شد، آن روز، روز مصيبت و اندوه و گريه پدرم بود امالى صدوق، ص 111

 *ديده‏هاى خندان
قال رسول الله ص: يا فاطمة! كل عين باكية يوم القيامة الا عين بكت على مصاب الحسين فانها ضاحكة مستبشرة بنعيم الجنة
پيامبراكرم ص فرمود: فاطمه جان! روز قيامت هر چشمى گريان است، مگر چشمى كه در مصيبت و عزاى حسين گريسته باشد، كه آن چشم در قيامت خندان است و به نعمتهاى بهشتى مژده داده مى‏شود بحارالانوار،ج 44، ص293

 *سالگرد سوگ حسين ع
عن الصادق ع: نيح على الحسين بن على سنة فى كل يوم و ليلة و ثلاث سنين من اليوم الذى اصيب فيه
حضرت صادق ع فرمود: يك سال تمام، هر شب و روز بر حسين بن على ع نوحه‌خوانى شد و سه سال، در روز شهادتش سوگوارى برپا گشت بحارالانوار،ج 79، ص102

 *وقف براي عزادارى
قال الصادق ع: قال لى ابى: يا جعفر! اوقف لى من منالى كذا و كذا النوادب تندبنى عشر سنين بمنى ايام منى
امام صادق ع مى‏فرمايد: پدرم امام باقرع به من فرمود: اى جعفر! از مال خودم فلان مقدار وقف نوحه‌خوانان كن كه به مدت ده سال در «منا» در ايام حج، بر من نوحه‌خوانى و سوگوارى كنند بحارالانوار، ج 46، ص220

 *نوحه‌خوانى سنتى
عن ابى هارون المكفوف قال: دخلت على ابى عبد الله ع فقال لى: انشدنى، فأنشدته فقال: لا، كما تنشدون و كما ترثيه عند قبره
ابوهارون مكفوف مى‏گويد: خدمت حضرت صادق ع رسيدم امام به من فرمود: «برايم شعر بخوان» پس برايش اشعارى خواندم فرمود: اينطور نه، همان طور كه براى خودتان شعر خوانى مى‏كنيد و همانگونه كه نزد قبر حضرت سيد الشهداء مرثيه مى‏خوانى بحارالانوار، ج 44، ص287

 *پاداش شعر گفتن براى حسين ع
قال الصادق ع: ما من احد قال فى الحسين شعرا فبكى و ابكى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له
امام صادق ع به جعفر بن عفان فرمود: هيچ كس نيست كه درباره حسين ع شعرى بسرايد و بگريد و با آن بگرياند مگر آن كه خداوند، بهشت را بر او واجب مى‏كند و او را مى‏آمرزدرجال شيخ طوسى، ص289

 *سرودن براى اهل‌بيت ع
قال الصادق ع: من قال فينا بيت شعر بنى الله له بيتا فى الجنة
امام صادق ع فرمود: هر كس در راه ما و براى ما يك بيت شعر بسرايد، خداوند براى او خانه‏اى در بهشت، بنا مى‏كند وسائل الشيعه،ج 10، ص467

 *اصحاب مدح و مرثيه
قال الصادق ع: الحمد لله الذى جعل فى الناس من يفد الينا و يمدحنا و يرثى لنا
امام صادق ع فرمود: خدا را سپاس كه در ميان مردم، كسانى را قرار داد كه به سوى ما مى‏آيند و بر ما وارد مى‏شوند و ما را مدح و مرثيه مى‏گويند وسائل الشيعه، ج 10، ص469

 *شعرخوانى در ايام عزا
قال الرضا ع: يا دعبل! احب ان تنشدنى شعرا فان هذه الايام حزن كانت علينا اهل البيت ع
امام رضا ع به دعبل شاعر اهل بيت فرمود: اى دعبل! دوست دارم كه برايم شعرى بسرايى و بخوانى، چرا كه اين روزها ايام عاشورا روز اندوه و غمى است كه بر ما خاندان رفته استجامع احاديث الشيعه، ج 12، ص567

 *مرثيه، نصرت اهل بيت ع
عن الرضا ع: يا دعبل! ارث الحسين ع فانت ناصرنا و مادحنا ما دمت حيا فلا تقصر عن نصرنا ما استطعت
امام رضا ع فرمود: اى دعبل! براى حسين بن على ع مرثيه بگو، تو تا زنده‏اى، ياور و ستايشگر مايى، تا مى‏توانى، از يارى ما كوتاهى مكن جامع احاديث الشيعه،ج 12، ص567

 *شيعيان همراه و همدل با ائمه
قال على ع: ان اللهاختار لنا شيعة ينصروننا و يفرحون بفرحنا و يحزنون لحزننا
على ع فرمود: خداوند براى ما، شيعيان و پيروانى برگزيده است كه ما را يارى مى‏كنند، با خوشحالى ما خوشحال مى‏شوند و در اندوه و غم ما، محزون مى‏گردند غررالحكم،ج 1، ص235

 *كشته اشك
قال الحسين ع: انا قتيل العبرة لا يذكرنى مؤمن الا بكى
حسين بن على ع فرمود: من كشته اشكم هيچ مؤمنى مرا ياد نمى‏كند مگر آن كه ـ به خاطر مصيبتهايمـ گريه مى‏كند بحارالانوار، ج 44، ص279

 *يك قطره اشك
قال الحسين ع: من دمعت عيناه فينا قطرة بوأه الله عز و جل الجنة
حسين بن على ع فرمود: چشمان هر كس كه در مصيبتهاى ما قطره‏اى اشك بريزد، خداوند او را در بهشت جاى مى‏دهد احقاق الحق، ج 5، ص523

 *بهشت، پاداش عزادارى
قال على بن الحسين السجاد ع: ايما مؤمن دمعت عيناه لقتل الحسين و من معه حتى يسيل على خديه بوأه الله فى الجنة غرفا
امام سجاد ع فرمود: هر مؤمنى كه چشمانش براى كشته‌شدن حسين بن على ع و همراهانش اشكبار شود و اشك بر صورتش جارى شود، خداوند او را در غرفه‏هاى بهشتى جاى مى‏دهدينابيع المودّه، ص429

 *به ياد فرزندان فاطمه س
قال السجاد ع: انى لم اذكر مصرع بنى فاطمة الا خنقتنى لذلك عبرة
امام سجاد ع فرمود: من هرگز شهادت فرزندان فاطمه را به ياد نياوردم، مگر آن كه به خاطر آن، چشمانم اشكبار گشت بحارالانوار، ج 46، ص109

 *سوگوارى در خانه‏‌ها
قال الباقر ع: ثم ليندب الحسين و يبكيه و يأمر من فى داره بالبكاء عليه و يقيم فى داره مصيبته باظهار الجزع عليه و يتلاقون بالبكاء بعضهم بعضا فى البيوت و ليعز بعضهم بعضا بمصاب الحسين ع
امام باقرع نسبت به كسانى كه در روز عاشورا نمى‏توانند به زيارت آن حضرت بروند، اينگونه دستور عزادارى دادند و فرمودند: بر حسين ع ندبه و عزادارى و گريه كند و به اهل خانه خود دستور دهد كه بر او بگريند و در خانه‏اش با اظهار گريه و ناله بر حسين ع، مراسم عزادارى بر پا كند و يكديگر را با گريه و تعزيت و تسليت گويى در سوگ حسين ع در خانه‏هايشان ملاقات كنند كامل الزيارات، ص175

 *اشك على ع در سوگ شهداى كربلا
قال الباقر ع: مر على بكربلا فى اثنين من اصحابه قال: فلما مر بها ترقرقت عيناه للبكاء ثم قال: هذا مناخ ركابهم و هذا ملقى رحالهم و هيهنا تهراق دماؤهم، طوبى لك من تربة عليك تهراق دماء الأحبة
امام باقر ع فرمود: اميرالمؤمنين ع با دو تن از يارانش از «كربلا» گذر كردند، حضرت، هنگام عبور از آنجا، چشمهايش اشك‌آلود شد، سپس فرمود: اينجا مركب‌هايشان بر زمين مى‏خوابد، اينجا محل بار افكندنشان است و اينجا خون‌هايشان ريخته مى‏شود، خوشا به حال تو اى خاكى كه خون دوستان بر روى تو ريخته مى‏شود! بحارالانوار، ج 44، ص258

 *اشك، حجاب دوزخ

قال الباقر ع: ما من رجل ذكرنا او ذكرنا عنده يخرج من عينيه ماء و لو مثل جناح البعوضة الا بنى الله له بيتا فى الجنة و جعل ذلك الدمع حجابا بينه و بين النار
امام باقر ع پس از شنيدن سروده‏هاى «كميت» درباره اهل‌بيت، گريست و سپس فرمود: هيچ كس نيست كه ما را ياد كند، يا نزد او از ما ياد شود و از چشمانش هر چند به اندازه بال پشه‏اى‏ اشك آيد، مگر آن كه خداوند برايش در بهشت، خانه‏اى بنا كند و آن اشك را حجاب ميان او و آتش دوزخ قرار دهد الغدير، ج 2، ص202

 *بيست سال گريه
قال الصادق ع: بكى على بن الحسين ع عشرين سنة و ما وضع بين يديه طعام الا بكى
امام صادق ع فرمود: امام زين‌العابدين ع بيست سال به ياد عاشورا گريست و هرگز طعامى پيش روى او نمى‏گذاشتند، مگر اين كه گريه مى‏كرد بحارالانوار، ج 46، ص 108

 *ادب سوگوارى
قال الصادق ع: لما مات ابراهيم بن رسول الله ص حملت عين رسول الله بالدموع ثم قال النبى ص: تدمع العين و يحزن القلب و لا نقول ما يسخط الرب و انا بك يا ابراهيم لمحزونون
امام صادق ع فرمود: چون ابراهيم پسر رسول خدا از دنيا رفت، چشم پيامبر پر از اشك شد سپس پيامبرفرمود: چشم، اشكبار مى‏شود و دل غمگين مى‏‌شود، ولى چيزى نمى‏گوييم كه خدا را به خشم آورد، و ما در سوگ تو اى ابراهيم اندوهناك هستيم بحارالانوار، ج 22، ص157

 *چشم‌هاى اشكبار
قال الصادق ع: من ذكرنا عنده ففاضت عيناه حرم الله وجهه على النار
امام صادق ع فرمود: نزد هر كس كه از ما و مظلوميت ما ياد شود و چشمانش پر از اشك گردد، خداوند چهره‏اش را بر آتش دوزخ حرام مى‏كند بحارالانوار، ج 44، ص285

 *احياء خط اهل‌بيت ع
قال الصادق ع: تزاوروا و تلاقوا و تذاكروا و احيوا امرنا
امام صادق ع فرمود: به زيارت و ديدار يكديگر برويد، با هم به سخن و مذاكره بنشينيد و امر ما را ـ كنايه از حكومت و رهبرى ـ زنده كنيد بحارالانوار، ج 71، ص352

*مجالس حسينى
قال الصادق ع للفضيل: تجلسون و تحدثون؟ فقال: نعم، قال: ان تلك المجالس احبها فأحيوا امرنا، فرحم الله من احيى امرنا
امام صادق ع از «فضيل» پرسيد: آيا دور هم مى‏نشينيد و حديث و سخن مى‏گوييد؟ گفت: آرى ‏فرمود: اينگونه مجالس را دوست دارم، پس امرامامت ما را زنده بداريد خداى رحمت كند كسى را كه امر و راه ما را احيا كند وسائل الشيعه، ج 10، ص392

 *اشك‌هاى ارزشمند
قال الصادق ع: رحم الله دمعتك، اما انك من الذين يعدون من اهل الجزع لنا و الذين يفرحون لفرحنا و يحزنون لحزننا، اما انك سترى عند موتك حضور آبائى لك
امام صادق ع به «مسمع» كه از سوگواران و گريه كنندگان بر عزاى حسينى بود، فرمود: خداى، اشك تو را مورد رحمت قرار دهد آگاه باش، تو از آنانى كه از دلسوختگان ما به شمار مى‏آيند، و از آنانى كه با شادى ما شاد مى‏شوند و با اندوه ما غمگين مى‏گردند آگاه باش! تو هنگام مرگ، شاهد حضور پدرانم بر بالين خويش خواهى بود وسائل الشيعه، ج 10، ص397

 *دل‌هاى سوخته
قال الصادق ع: اللهمو ارحم تلك الأعين التى جرت دموعها رحمة لنا و ارحم تلك القلوب التى جزعت و احترقت لنا و ارحم الصرخة التى كانت لنا
امام صادق ع بر سجاده خود نشسته و بر زائران و سوگواران اهل بيت، چنين دعا مى‏كرد و مى‏فرمود: خداياآن ديدگان را كه اشك‌هايش در راه ترحم و عاطفه بر ما جارى شده و دل‌هايى را كه به خاطر ما نالان گشته و سوخته و آن فريادها و ناله‏هايى را كه در راه ما بوده است، مورد رحمت قرار بده بحارالانوار، ج 98، ص8

 *گريه بر مظلوميت شيعه
قال الصادق ع: من دمعت عينه فينا دمعة لدم سفك لنا او حق لنا نقصناه او عرض انتهك لنا او لأحد من شيعتنا بوأه الله تعالى بها فى الجنة حقبا
امام صادق ع فرمود: هر كس كه چشمش در راه ما گريان شود، به خاطر خونى كه از ما ريخته شده است، يا حقى كه از ما گرفته‏اند، يا آبرويى كه از ما يا يكى از شيعيان ما برده وهتك حرمت كرده‏اند، خداى متعال به همين سبب، او را در بهشت جاودان، براى ابد جاى مى‏دهد امالى شيخ مفيد، ص175

 *ثواب بى حساب
قال الصادق ع: لكل شيى‏ء ثواب الا الدمعة فينا
امام صادق ع فرمود: هر چيزى پاداش و مزدى دارد، مگر اشكى كه براى ما ريخته شود ـ كه چيزى با آن برابرى نمى‏كند و مزد بى اندازه داردـ جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص548

*كوثر و اشك
قال الصادق ع: ما من عين بكت لنا الا نعمت بالنظر الى الكوثر و سقيت منه
امام صادق ع فرمود: هيچ چشمى نيست كه براى ما بگريد، مگر اين كه برخوردار از نعمت نگاه به «كوثر» مى‏شود و از آن سيرابش مى‏كنند جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص554

 *گريه آسمان
عن الصادق ع: يا زرارة! ان السماء بكت على الحسين اربعين صباحا
امام صادق ع فرمود: اى زراره! آسمان چهل روز، در سوگ حسين بن على ع گريه كرد جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص552

 *گريه و اندوه مطلوب
قال الصادق ع:كل الجزع و البكاء مكروه سوى الجزع و البكاء على الحسين ع
امام صادق ع فرمود: هر ناليدن و گريه‏اى مكروه است، مگر ناله و گريه بر حسين عبحارالانوار، ج 45، ص313

 *پيامبر ص و گريه بر شهيد
قال الصادق ع:ان النبى لما جائته وفاة جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثة كان اذا دخل بيته كثر بكائه عليهما جدا و يقول: كانا يحدثانى و يؤانسانى فذهبا جميعا
امام صادق ع فرمود: وقتى خبر شهادت جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثه به پيامبر خدا رسيد، از آن پس هر گاه وارد خانه‏ مى‏شد، بر آن دو شهيد به شدت مى‏گريست و مى‏فرمود : آن دو شهيد، با من هم سخن و همدم و انيس بودند، و هر دو رفتند! من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص177

 *نفس هاى تسبيح
قال الصادق ع:نفس المهموم لظلمنا تسبيح و همه لنا عبادة و كتمان سرنا جهاد فى سبيل الله ثم قال ابو عبد الله ع: يجب ان يكتب هذا الحديث بالذهب
امام صادق ع فرمود: نفس كسى كه به خاطر مظلوميت ما اندوهگين شود، تسبيح است و اندوهش براى ما، عبادت است و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست سپس امام صادق ع افزود: اين حديث را بايد با طلا نوشت! امالى شيخ مفيد، ص 338

 *فرشتگان سوگوار
قال الصادق ع: اربعة الاف ملك عند قبر الحسين ع شعث غبر يبكونه الى يوم القيامة
امام صادق ع فرمود: 4 هزار فرشته نزد قبر سيد الشهدا ع ژوليده و غبارآلود، تا روز قيامت بر آن حضرت مى‏گريند كامل الزيارات، ص 119

 *گريه بر حسين ع
قال الرضا ع: يا ابن شبيب! ان كنت باكيا لشى‏ء فابك للحسين بن على بن ابى طالب ع فانه ذبح كما يذبح الكبش
امام رضا ع به «ريان بن شبيب» فرمود: اى پسر شبيب! اگر بر چيزى گريه مى‏كنى، بر حسين بن على بن ابى طالب ع گريه كن، چرا كه او را مانند گوسفند سر بريدند بحارالانوار، ج 44، ص 286

 *مجالسى به ياد ائمه
قال الرضا ع:من جلس مجلسا يحيى فيه امرنا لم يمت قلبه يوم تموت القلوب
امام رضا ع فرمود: هر كس در مجلسى بنشيند كه در آن، امر و خط و مرام ما احيا مى‏شود، دلش در روزى كه دلها مى‏ميرند، نمى‏ميرد بحارالانوار، ج 44، ص278

 *آثار گريستن بر حسين ع
قال الرضا ع: فعلى مثل الحسين فليبك الباكون فان البكاء عليه يحط الذنوب العظام
امام رضا ع فرمود: گريه كنندگان بايد بر كسى همچون حسين ع گريه كنند، چرا كه گريستن براى او، گناهان بزرگ را فرو مى‏ريزد  بحارالانوار، ج 44، ص284

 *اشك و آمرزش گناه
قال الرضا ع: يابن شبيب! ان بكيت على الحسين ع حتى تصير دموعك على خديك غفر الله لك كل ذنب اذنبته صغيرا كان او كبيرا قليلا كان او كثيرا
امام رضا ع فرمود: اى پسر شبيب! اگر بر، حسين ع آن قدر گريه كنى كه اشك‌هايت بر چهره‏ات جارى شود، خداوند همه گناهانت را كه مرتكب شده‏اى مى‏آمرزد، كوچك باشد يا بزرگ، كم باشد يا زياد امالى صدوق، ص112

 *همدلى با عترت
قال الرضا ع: ان سرك ان تكون معنا فى الدرجات العلى من الجنان فاحزن لحزننا و افرح لفرحنا
امام رضا ع به «ريان بن شبيب» فرمود: اگر تو را خوشحال مى‏كند كه در درجات والاى بهشت با ما باشى، پس در اندوه ما غمگين باش و در شادى ما خوشحال باش جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص549

منبع: پايگاه اطلاع‌رساني آيت‌الله بهجت